Ενότητες Εργασίας & Μέθοδοι
Προκειμένου να ολοκληρωθούν επιτυχώς οι στόχοι του ερευνητικού έργου HYPER-MASTIC, οι δράσεις του έχουν οργανωθεί σε 5 ενότητες εργασίας (ΕΕ), με επιμέρους υποενότητες εργασίας (ΥΕΕ), συνολικής διάρκειας 30 μηνών. Οι ΕΕ και ΥΕΕ είναι διαδοχικές και αλληλοσυμπληρούμενες, με συγκεκριμένους επιμέρους στόχους.
Οι 5 ενότητες εργασίας είναι οι εξής:
1) Παραλαβή και Ποιοτικός Έλεγχος πρώτης ύλης (ρητίνης) και προϊόντων της μαστίχας Χίου
Πρώτο βήμα του ερευνητικού έργου HYPER-MASTIC αποτελεί η παραλαβή της μαστίχας Χίου (η προμήθεια της πρώτης ύλης θα γίνει από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου - ΕΜΧ) και η ανάπτυξη πιστοποιημένων αναλυτικών μεθοδολογιών ποιοτικού ελέγχου της ρητίνης και των προϊόντων της.
Η ανάπτυξη αναλυτικών μεθόδων ποιοτικού ελέγχου, σύμφωνων με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Φαρμακοποιίας, θα πραγματοποιηθεί μέσω της συνεργασίας του τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ με τη φαρμακευτική εταιρεία IASIS PHARMA, χρησιμοποιώντας τεχνικές GC-MS, LC-HRMS, HPTLC και HPLC-DAD. Η βέλτιστη από αυτές θα επικυρωθεί και θα προωθηθεί προς πιστοποίηση και βιομηχανική εφαρμογή.
2) Εκχύλιση, απομόνωση και ταυτοποίηση δραστικών συστατικών της μαστίχας Χίου
Καίριο βήμα του ερευνητικού έργου HYPER-MASTIC αποτελεί το τρίπτυχο εκχύλιση-απομόνωση-ταυτοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, ο Τομέας Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, σε συνεργασία με την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, θα προχωρήσουν στην εφαρμογή «πράσινων» τεχνικών εκχύλισης (ACE, SFE και CPE) και διαχωρισμού (CPC και SFC-UV/MS), με στόχο την απομόνωση δραστικών συστατικών και μετέπειτα της ταυτοποίησής τους με τεχνικές LC-HRMS και NMR.
3) Βιολογική Αξιολόγηση της μαστίχας Χίου σε κυτταρικά και in vivo πειραματικά μοντέλα
Τόσο τα εκχυλίσματα, όσο και τα απομονωμένα συστατικά που θα προκύψουν από τη δεύτερη ενότητα εργασίας, θα εκτιμηθούν ως προς την πιθανή καρδιοπροστατευτική/αντιυπερτασική τους δράση και ασφάλεια. Πιο συγκεκριμένα, τα εκχυλίσματα θα αξιολογηθούν σε γονιδιακό και κυτταρικό επίπεδο, προκειμένου να μελετηθεί μία σειρά παραμέτρων (αντιοξειδωτικό δυναμικό, προστασία από οξειδωτικό στρες, ενεργοποίηση κυτταροπροστατευτικών μηχανισμών). Την αξιολόγηση αυτή θα αναλάβει το Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής του ΕΚΠΑ. Τα πιο βιοενεργά εκχυλίσματα (8) θα μελετηθούν επίσης in vivo σε πειραματικά μοντέλο επίμυων, καθώς επίσης και με γονιδιωματικές και μεταγραφωμικές προσεγγίσεις, προκειμένου να γίνει κατανοητή η δράση τους σε μοριακό επίπεδο, μελέτη που θα αναλάβει το Τμήμα Διαιτολογίας Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου Αθηνών. Τέλος, θα λάβει χώρα ανάπτυξη και εφαρμογή μεταβολομικών προσεγγίσεων με τη χρήση φασματομετρίας μάζας, για τον εντοπισμό των συστατικών της μαστίχας Χίου σε κυτταρικά συστήματα και/ή βιολογικά υγρά, από τον Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ.
4) Κλινική Μελέτη σε υπερτασικούς εθελοντές με προϊόν μαστίχας Χίου (μορφή δισκίου)
Αξιολογώντας τα παραπάνω αποτελέσματα, θα λάβει χώρα παραγωγή συγκεκριμένου σκευάσματος μαστίχας Χίου, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για τη διεξαγωγή της κλινικής μελέτης σε υπερτασικούς εθελοντές. Το νέο προϊόν με βάση τη μαστίχα Χίου (δισκία) θα παραχθεί από την IASIS PHARMA, η οποία, σε συνεργασία με τη Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, θα πραγματοποιήσει μία διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη, όπου θα συμπεριληφθούν 3 ομάδες (35 άτομα ανά ομάδα) υπερτασικών ασθενών. Πρόκειται να ακολουθηθούν πρωτόκολλα επιλογής και παρακολούθησης των εθελοντών σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς, ενώ ο αριθμός και το δοσολογικό σχήμα θα υπολογιστούν βάσει πιλοτικών προκαταρκτικών μελετών του δικτύου. Βιολογικά υγρά (αίμα και ούρα) θα λαμβάνονται από τους εθελοντές (420 αιματοληψίες) σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία (0, 1, 2 και 3 μήνες). Θα διενεργηθούν τεκμηριωμένες εξετάσεις σε όλους τους ασθενείς, για την αξιολόγηση πολλαπλών παραμέτρων της λειτουργίας και της δομής του καρδιαγγειακού συστήματος, πριν και μετά τη χορήγηση του σκευάσματος μαστίχας Χίου.
5) Ανάλυση βιολογικών δειγμάτων της κλινικής μελέτης
Η τελευταία φάση του ερευνητικού έργου HYPER-MASTIC, περιλαμβάνει την ανάλυση βιολογικών δειγμάτων (αίμα) των εθελοντών. Συγκεκριμένα, θα λάβει χώρα μελέτη βιοδιαθεσιμότητας των συστατικών της μαστίχας Χίου (210 ανά βιολογικό υγρό επί 4 σημεία), καθώς και μεταβολομικές μελέτες, με στόχο την ανάδειξη μορίων-βιοδεικτών. Στην περιγραφόμενη μελέτη, θα συνεργαστούν ο Τομέας Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, με την IASIS PHARMA.
Επίσης, το Τμήμα Βιολογίας, Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής του ΕΚΠΑ, θα διερευνήσει την επίδραση του σκευάσματος στην ενεργοποίηση κυτταρο-προστατευτικών μηχανισμών (όπως αντιοξειδωτική δράση, ενεργοποίηση πρωτεασώματος) σε μοριακό και κυτταρικό επίπεδο. Τέλος, το Τμήμα Διαιτολογίας Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου Αθηνών, θα πραγματοποιήσει εκτενείς αναλύσεις γονιδιωματικής και μεταγραφομικής, προκειμένου να καταγραφεί η μοριακή βάση του μηχανισμού δράσης των προϊόντων μαστίχας Χίου.